I. TBMM’NİN AÇILMASI ( 23 Nisan 1920 ):
- Sinop Milletvekilinin öğlen namazı sonrası yaptığı konuşmayla açıldı.
AMAÇ: Vatanı kurtarmaktır. Bu yüzden I. TBMM döneminde siyasi parti kurulmasına ve devrim hareketine girişilmesine izin verilmemiştir. Fakat mecliste gruplaşmalar olmuştur ve I. TBMM zorunlu olarak 1 Kasım 1922’de saltanatı kaldırmıştır.( zorunlu yaptığı tek devrim). Mecliste oluşan gruplar ise;
- Tenasüt (şeriatçılar)
- Yeşiller (tkp)
- İstiklalciler
- I. Müdafaacılar (CHP- Atatürk yanlıları)
- II. Müdafaacılar (TPCHP- K.Karabekir yanlıları)
I. TBMM’NİN ÖZELLİKLERİ:
1) Kurucu meclistir. Yeni bir hükümet kurduğundan ve yeni bir anayasa (Teşkilat-ı Esasiye) kabul ettiğinden.
2) İhtilalci meclistir. İstanbul hükümetini yok saydığı için.
3) Merkeziyetçi meclistir. Yasama, Yürütme ve Yargı’yı benimsediği için
4) Ulusal meclistir. Bütün ulusu temsil ettiği için.
5) Demokratik meclistir. Seçimle oluştuğu için.
6) Bağımsızlığı sağlayan meclistir.
7) Olağanüstü yetkilere sahip bir meclis olarak açılmıştır.
ALINAN KARARLAR:
- Yeni bir hükümet kurmak gereklidir. İstanbul hükümeti yok sayıldı.
- Gerici bir hükümet başkanı veya padişah kaymakamı(vekili) atamak doğru değildir. Yeni hükümetin kalıcı olduğunu ve alınan kararlarda bağımsız hareket edeceğinin göstergesi.
- TBMM’nin üstünde hiçbir güç yoktur. Padişah ve saltanat yok sayılmıştır.
- Padişahlığın ve halifeliğin konumu, meclisin alacağı bir kararla daha sonra belirlenecektir.(İlerde bu karara dayanarak saltanat ve halifelik kaldırılacaktır.)
- Güçler birliği ilkesi TBMM’ye aittir. Çabuk karar alabilmek ve bu kararları uygulayabilmek için.
- Bir meclis başkanı seçilecek, meclis başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanı sayılacaktır. Hükümette görev alan bakanları meclis oylamayla kendisi belirleyecektir.(meclis hükümeti sistemi)
meclis hükümeti sitemi benimsenmiştir. Kabine sistemi cumhuriyetin ilanıyla kabul edilmiştir. Bakanları hükümet başkanı seçer.( Hükümette; meclis hükümeti sistemi sırasında uyuşmazlıklar vardı, kabine sistemine geçilince ortadan kalktı. her genel seçimde meclis kendini yeniler, bugün 22. dönemdeyiz.
TBMM’NİN ÇIKARDIĞI İLK KANUNLAR:
2) İstiklal Mahkemelerinin kurulmasına ilişkin kanun
3) Firariler kanunu( asker kaçaklarının yargılanması için)
4) Ağnam vergisinin ( hayvan başına alınan vergi) 4 katına çıkarılmasına ilişkin kanun.
alıntı
spr