Sosyal bilgiler yeryüzünde yaşam

DÜNYA’YI KEŞFEDİYORUZ
Dünya haritası üzerinde ülkemizin bulunduğu yeri nasıl tanımlarsınız?
Yaşadığımız şehir kasaba ya da köyde oturduğumuz evin, eğitim gördüğümüz okulun bir adresi vardır. Adres, birçok evin bulunduğu bir yerde evimizin yerini kolayca bulmamızı sağlar. Bunun gibi yeryüzünde herhangi bir ülkenin veya şehrin de adresi vardır.
Bu adreslerden birisi de o yerin paralel ve meridyen değerleriyle belirtmesidir. Öyleyse meridyen ve paralel nedir? Yerküreyi kuzey ve güney olmak üzere iki eşit parçaya bölen daire ekvatordur. Ekvatorun kuzeyine Kuzey Yarımküre, güneyine Güney Yarımküre denir. Paralel, ekvatora eşit aralıklarla yatay olarak çizilen dairelerdir. Örneğin, Ankara 40 derece kuzey parelde yer alır.

DÜNYA KAĞIT ÜZERİNDE
Dünya’yı küçük bir kağıda nasıl sığdırıyoruz?
Yeryüzünün tamamını veya bir bölümünü kağıt üzerinde aynı büyüklükte göstermek mümkün değildir. Mümkün olsa bile onu kullanamayız. Bu yüzden harita yapılırken yeryüzü şekilleri küçültülerek kağıda aktarılır. Küçültme belli oranlarda olur. İşte buna ölçek adı verilir. Ölçek küçüldükçe gösterilecek alanın oranı büyür ama daha az ayrıntı gösterir. Büyük ölçekli haritalar, alanı daha detaylı gösterir ama sadece küçük bir alanı kapsar.

DÖRT MEVSİM TÜRKİYE
Yaşadığınız yerde hangi mevsim daha uzun sürer? Neden?
Yeryüzü şekilleri ve konum iklim üzerinde etkilidir. Ülkemizde, Karadeniz iklimi, Akdeniz iklimi ve Karasal iklim olmak üzere üç çeşit iklim görülür.
KARASAL İKLİM
Ülkemizde görülen en yaygın iklim çeşididir. Bu iklimin en önemli özelliği havanın çabuk ısınıp soğumasıdır. Yazlar sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.

DÖRT MEVSİM
Antalya’da denize girildiği tarihlerde, Erzurum Palandöken’de kayak yapılabiliyor sizce bunun sebepleri neler olabilir?
Şu anda hava güneşli ancak bir iki saat sonra gökyüzünü bulutlar kaplayabilir ve yağmur yağabilir. Hava saatten saate günden güne değişebilir. İklim, hava durumundan farklıdır. Havanın genel olarak nasıl olacağını belirtir. Hava durumunun en az 30-40 yıllık ölçümleri esas alınarak ortalamaya ulaşmasıyla iklim belirlenir. Buradan hareketle iklim, bir yerdeki ortalama hava durumudur.

DEĞİŞİK YERLER , FARKLI YAŞAMLAR
Dünyanın her yerinde insanların yaşam biçimlerinin birbirinden farklı olmasının nedenleri nelerdir?
Yerkürenin yaklaşık %30’u karalarla kaplıdır ve bu alanların sadece %12’si yaşamaya elverişlidir. Geri kalanı çok soğuk, çok sıcak, çok engebeli, bataklık ya da sık ormanlarda kaplıdır.
Yerleşim yeri insanların yaşamak ve yerleşik düzen kurmak için seçtikleri yerdir. Dünyanın değişik yerlerinde insanlar birbirinden farklı özellikleri olan yerleşim alanı seçmelerinde belirleyici rol oynayan birçok neden vardır ve en önemliside iklimdir. Başka hangi nedenleri söyleyabilirsiniz?
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE
Aile büyüklerinize, yaşadığınız yere nereden geldiklerini sorunuz. Onlardan, yerleşim için neden burayı tercih ettiklerini öğreniniz.
Yazının MÖ 3000’li yıllarda icat edilmesiyle tarih, kayıt altına alınmaya başladı. O zamandan günümüze kadar geçen süre içinde etkisi geniş bir coğrafyada görülen evrensel olaylar tarihinin çağlara ayrılmasında etkili olmuştur