Mudanya Ateşkes Antlaşması
Batı Anadolu’nun, Yunanlılardan temizlenmesinden sonra Türk kuvvetleri Boğazlar ve İstanbul’a yürüdü, İngiltere, Boğazlar ve İstanbul’u savunmak istediyse de, Fransa, İtalya’dan ve sömürgelerinden gerekli desteği göremedi. Sovyetler Birliği de Türkleri destekleyeceğini açıklayınca, ateşkes görüşmelerini kabul etmek zorunda kaldı.
Mudanya’da (Bursa) yapılan ateşkes görüşmelerine İngiltere, Fransa, İtalya ve TBMM katıldı. Yunanistan görüşmelere katılmadı. Konferansta TBMM Hükümeti’ni İsmet Paşa temsil etti.
Görüşmeler sonunda Türkiye, İngiltere, Fransa ve İtalya ara¬sında Mudanya Ateşkes Antlaşması im¬zalandı.
Buna göre:
1. Türk-Yunan savaşı sona erecek, antlaşma 14–15 Ekim gecesinden itibaren sona erecek.
2. Doğu Trakya 15 gün içinde boşaltılacak, 30 gün içinde Türk yöneticilere devredilecek.
3. Doğu Trakya (Edirne dâhil), Meriç Irmağının sol sahiline kadar Yunan ordusu tarafından boşaltılacak ve TBMM Hükümetine teslim edilecek. Türkler barış imzalanana kadar Doğu Trakya’da sekiz bin jandarma bulunduracak.
4. Boğazlar ve İstanbul TBMM Hükümeti yö¬netimine bırakılacak ancak barış antlaşmaları imzalanıncaya kadar İtilaf Devletleri İstanbul’da kalacak.
5. Barış antlaşması imzalanıncaya kadar Türk silahlı kuvvetleri Çanakkale ve İzmit yarımadasında belirlenen çizgiyi geçemeyecek.
6. İtilâf Devletlerinin kuvvetleri, barış imzalanıncaya kadar İstanbul’da kalacak.
7. Barış antlaşması imzalanıncaya kadar Meriç’in sağ sahili ve Karaağaç İtilaf Devletleri’nin işgali altında kalacak.
Önemi:
- Yeni Türk Devleti hukuken kabul edildi.
- Türk Kurtuluş Savaşı’nın askeri safhası sona erdi.
- Boğazlar, İstanbul ve Doğu Trakya, savaş yapılmadan kurtarıldı.
- Mondros Ateşkes Antlaşması hükümsüz hale geldi.
- İstanbul’un TBMM’ye bırakılması ile İtilaf Devletleri Osmanlı saltanatının hukuken sona erdiğini kabul etmiş oldu ( Resmen Saltanatın kalkması ile sona erecek)
- Kurtuluş Savaşımızın savaş dönemini bitiren antlaşmadır.
- Lozan Antlaşması’nın temelini oluşturdu.
- İngiltere’de hükümet değişikliği oldu, savaş yanlısı Loyd Corc Hükümeti düştü.
- NOT: Lozan Antlaşması ile Misak-ı Milli’nin Trakya sınırı çizildi, İngiltere TBMM’yi resmen tanımış oldu.
NOT: Halide Edip Adıvar’ın “Ateşten Gömlek” adlı romanı, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Ankara” adlı romanı, M. Kemal’in “Nutuk” eseri Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatan önemli eserlerdir.