Ýslam öncesi ilk türk devletlerini kapsayan çözümlü kavrama testleri

[Sosyal Bilgiler1]

1.   İslam  öncesi  Türk devletlerinde  yöneticilere, danışmanlık yapan kişilere ne ad verilirdi?
A)   Kenetçi
B)   Kurgan
C)   Tarkan
D)   Bitikçi
E)   Toy
Eski   Türk  devletlerinde   yöneticilere   gerek   idari konularda   gerekse   askeri   ve   sosyal   konularda danışmanlık görevinde bulunan memurlar mevcuttu. Bu kişiler ilmî açıdan dönemin ileri gelen kişilerinden seçilirdi. Bu kişilere kenetçi adı verilirdi. Kurgan: Mezar-türbe. Tarkan: Askeri işleri yöneten komutan. Bitikçi: Yazışma ve dış ilişkilerle iigilenir.
(Cevap A)

3.
Osmanlı devletinde padişahlar bir karar verirken veya kanun koyarken, şeyhülislamdan yaptıkları bu işin din açısıdan sakıncası olmadığına daîr fetva alırlardı. Yapılan işlerin dine aykırı olmaması gerekirdi.
Buna karşılık Eski Türk devletlerinde hakanlar yaptıkları işlerin hangi hukukî dayanağa temellendirilmesine dikkat ederlerdi?
A)Yuğ D) Töre
B) Apa    C) Yorgan E) Kurgan
Eski   Türk   devletlerinde   yöneticiler   töreye   göre
hareket ederlerdi. Yapacakları iş töreye aykırı ise
bunuyapmazlardı.
Apa - yorgan: Devlet işleriyle uğraşan bir çeşit devlet
memuru.
Yuğ: Ölü gömme törenlerine verilen addır.
(Cevap D)
Türk edebiyatının ve tarihinin bilinen en eski yazılı belgeleri aşağıdakilerden hangisidir?

RGIS   A)   Yenisey Kitabeleri
ıu
Û   B)   Orhun Kitabeleri
co
ifi
o.   C)   Türeyiş Kitabeleri
   D)   Manas Destanı
13   E)   Göç Destanı
YEDÝI   9*   ÃŽZÐMs

Yenisey   Kitabeleri   VI.   yy.da   yazılmıştır.   Orhun Kitabeleri ise VIII. yy.da yazılmıştır.
(Cevap A)


B) Tekin E)Şad
2. Eski Türk devletlerinde, Osmanlı devletindeki defterdarların görevini yerine getiren devlet görevlilerine ne denirdi?
C)Kam
A) Tarkan D) Todun
Osmanlı  devletinde  devletin  gelir ve  giderleriyle
ilgilenen divan görevlilerine defterdar denirdi. Eski
Türk devletlerinde de gelir-gider işleri ve vergi işlerine
bakan görevliye Todun (tudun) denirdi.
Kam: Din adamlarına denir.
Şad: Hükümdar çoçuklarına ve vezirlere verilen isim
Teğin: Prens, şehzade anlamlarına gelir.
(Cevap B)

Eski Türk devletlerine bakıldığında devlet yönetimiyle alakalı aşağıdaki düşüncelerden hangisi yanlıştır?
A)   Ülke toprakları padişahın malıdır.
B)   Ülke toprakları ordunun ortak malıdır.
C)   Ülke toprakları  hükümdar ve  ailesinin  ortak
malıdır.
D)   Ülke toprakları padişahın en büyük çocuğunun
malıdır.
E)   Ülke toprakları halkın malıdır.
Eski Türklerde "Ülke toprakları hükümdar ve ailesinin ortak malıdır." anlayışı hakimdir.
(Cevap C)

54-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISÝ-



6.

Hakkında bilgi sahibi olduğumuz ilk Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir?
A)   Kutluk
B)   Uygurlar
C)   Avrupa Hun Devleti
D)   Göktürk
E)   Asya Hun Devleti
Asya Hun Devleti (M.Ö. 1000) Avrupa Hun Devleti (375-496) Göktürk (552-630) Kutluk (682-745) Uygurlar (745-840)

9.    -745 yılında Doğu Türkistan'a yerleşerek devletlerini kurdular.
-Mimari,   tarım   ve   ticari   alanlarda   gelişmeler göstermişlerdir.
-Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
Yukarıda     hakkında     bilgi     verilen     devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A)   Uyguriar
B)   Göktürkler
C)   Kutluklar
D)   Asya Hun
E)   Kırgızlar

(Cevap E)

7. Türk tarihine bakıldığında birçok Türk devleti kısa bir dönem sonra ikiye bölünerek zayıflamışlar ve başka devletler tarafından yıkılmışlardır.
Türk devletlerinin böyle kısa bir sürede yıkılmalarına sebep olan ana unsur aşağıdakilerden hangisidir?
A)   Ülke ordusunun zayıf olması
B)   Çin Baskılarının artması
C)   Devlet işlerine Hatunların karışması
D)   "Ülke  hükümdar  ve  ailesinin   ortak  malıdır"
anlayışı
E)   Türkierin savaşçı özelliklerinin olması
Ülkenin hükümdar ve ailesinin ortak malı olması, hükümdar çocukları arasında taht kavgalarına sebep olmuştur. Bu taht kavgaları neticesinde Türk devletleri kısa sürede yıkılmışlardır.
(Cevap D)
8.    Aşağıdaki kavram ve karşılıklarından yanlış olan hangisidir?
A)   Tuğ = Sancak
B)   Otağ = Hükümdar Çadırı
C)   Toy = Meclis
D)   Ãdikut = Katip
E)   Teğin = Şehzade

Türk tarihinde yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti Uygurlardır. Yerleşik hayata geçişle birlikte mimari ve tarım alanlarında çok büyük gelişmeler katetmişierdir.
(Cevap A)
10.  I. Roma imparatorluğu ikiye ayrıldı.
II.   Orta çağın başlangıcı olmuştur.
III.   Feodalite rejimi ortaya çıktı.
IV.   Rönesans hareketi başladı.
V.   Sömürge imparatorlukları kuruldu.
Yukarıdakilerden   hangileri   kavimler   göçünün sonuçlarından degildir?
A)   l-ll
B)   ll-lll
C)   l-lll
D)   l-ll-lll
E)   IV-V
ÇÖZVM:
Rönesans hareketiİstanbul'un fethinin sonuçlarıdır. Sömürge imparatorluklarının kurulması ise coğrafi keşiflerin sonucudur.
(Cevap E)

idikut, Eski Türk devletlerinde hükümdara verilen ünvanlardan bir tanesidir.
(Cevap D)

-TARIH-

55




ÇDZUMLU KONU   KAVRAMA   TESTÝ
1.İslamiyet öncesi Türk devletlerinde, Uygurlar'a kadar gelen dönemde, mimari eserlere pek rastlanmamaktadır.
Aşağıdakilerden hangisiİslamiyet'ten önceki Türk devletlerinde mimari eserlerin gelişmemesinin temel nedenidir?
A)   Hayvancılıkta ilerlemeleri
B)   Gök-tanrı dinini benimsenıeleri
C)   Mimarinin yasak olması
D)   Sürekli savaş yapmaları
E)   Göçebe hayat yaşamaları
2. Göktürk alfabesi ile yazılmıştır. Türk dili ve edebiyatının ilk önemli yazılı metinleridir. Türk tarihinin önemli Türkçe belgeleridir.
Hakkında   bilgi   verilen   eser   aşagıdakilerden hangisidir?
A)   Karabalgasun Yazıtları
B)   Orhun Kitabeleri
C)   Göç Destanı
D)   Yenisey Kitabeleri
E)   Manas Destanı
3.    I.     Toy
II.   Toygun
III.   Kam
Yukarıdakilerden hangisiİslamiyet'ten önce kurulan Türk devletlerinde din adamlarına verilen ad değildir?

02
A) B) C) D)
a co co

5.    I.     Mimari ve şehirleşmede ileriemesı
II.   Tarım ve ticaret alanında gelişmesi
III.   Ötüken ve çevresinde kurulmaları
Uygurlar hakkında yukarıda verilen bilgilerden hangileri onların yerleşik hayata geçtiklerine kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnız! D) I ve II
C) Yalnız III
B) Yalnız II E)lvelll
Türkfer, ölen kimse için kurgan denilen mezarlar kazar, ölüleri eşyaları ile birlikte gömerlerdi. Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
A)   Göktanrı inancının olmasıyla
B)   Eşyalara büyük önem vermeleriyle
C)   Mani dinini kabul etmeleriyle
D)   Göçebe hayatı yaşamalarıyla
E)   Öldükten sonra dirilme inancının olmasıyla
I.   ilk Çağ'ın sonu Orta Çağ'ın başlangıcı kabul
edilmiştir.
II.   Roma imparatorluğu ikiye ayrılmıştır.
III.   Avrupa'da   derebeylik   rejiminin   kurulmasına
neden olmuştur.
Yukarıda    verilen    gelişmeler    hangi    olayın sonucudur?
Haçlı seferleriİstanbul'un fethi Kavimler göçü Coğrafi keşifler I. Dünya Savaşı



B) Yalnız D) I ve II
destanlardan       hangisi
4.

A) Yalnız I C) II ve III
E) Ivelll
Aşağıda      verilen Göktürkler'e aittir?
A)   Manas Destanı
B)   Türeyiş Destanı
C)   Ergenekon Destanı
D)   Oğuz Kağan Destanı
E)   Göç Destanı

Ýslamiyet'ten önceki Türk toplumlarında sanat eserleri çoğunlukla deri, ahşap ve metal işçiliğine dayalı olan taşınabilir eserlerdi. Halı kilim dokumacılığı ve çadır sanatı yaygındı. Uygurlarda ise mabetler, saraylar yapılmış mimari ve süslemecilik gelişme göstermişti.
Türklerde sanatta görülen bu gelişme, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A)   Komşu devletlerle ilişkinin geliştiğinin
B)   Ticaret anlayışının gelişmesinin
C)   Göçebe hayattan yerleşik hayata geçildiğinin
D)   Askerliğin gelişme göstermesinin
E)   Ülke sınırlarının genişlediğinin

56-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-



9. Tarihte Türk topluluklarını ilk defa bir bayrak altında toplayan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A)   Uygurlar
B)   Göktürkler
C)   Asya Hun Devleti
D)   Avrupa Hun Devleti
E)   Seiçuklular

13.İslamiyet'ten önceki Türk toplumlarında Türkler arasında hakimiyet yetkisinin hükümdarlara tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Hakimiyetin bir soyda, hükümdar ailesinin bir üyesinde Tanrı tarafından tayin edildiği kabul edilirdi.
Yukarıda verilen bilgilere göre Türk topluluklarındaki bu inanışa verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?



A) Toy D)İl

B) Kut E) Töre

C) Budun



10.İslamiyet'ten önceki Türk Devletleri'nde devlet toprakları hükümdar ailesinin ortak malı kabul edilirdi. Bu durumun;
I.   Devlet   topraklarını    bölüşme   uğruna   taht
kavgalarının başlamasına
II.   Merkezi otoritenin zayıflamasına
III.   Türk devletlerinin kısa sürede yıkılmasına.
Sonuçlarından   hangilerine   ortam   hazırladığı söylenebilir?

14.İslamiyet öncesi Türk devletlerinde siyasi örgütlenmenin en üst kademesi, aşağıdakilerden hangisidir?
A)Boy D)ÝI
C)Toy
B) Bodun E) Oğuş



B) Yalnız II D) I ve III
A) Yalnız C) I ve II E) I, II ve
11.
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Uygurlar için söylenebilir?
A)   Avrupa'dadevletkurmuşlardır.
B)   Orduyu     onluk    sisteme    göre     ilk    kez
düzenlemişlerdir.
C)   Siyasi varlıklarına Göktürkler son vermiştir.
D)   Orhun Kitabeleri Uygurlar'dan kalma ilk yazılı
Türk belgeleridir.
E)   Moğollar döneminde kültürel etkinlikleri olmuştur.
12.  I.   Askerlik
II.   Halıcılık
III.   Tarıım
IV.   Mimari
Uygurlar, Orta Asya'da kurulan diğer Türk devletlerine göre yukarıdaki alanların hangilerinde daha başarılı olmuşlardır?
A) I ve II C) III ve IV E) I ve IV
B) II ve III
D)l, II, III ve IV

2: o >-m
'a
UJ

15. Aşağıdakilerden  hangisi Avrupa'ya göç eden Türk toplulukları arasında ver almaz?
B) Kıpçaklar D) Kırgızlar
A) Avarlar C) Oğuzlar E) Hunlar
16.İslamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğudur.İlk Müslüman Türk Devleti olan Karahanlılar Devleti'nin kurulmasında etkili olmuşlardır.
Yukarıda haklarında bilgi verilen Türk topluluğu hangisidir?
B) Karluklar D) Avarlar
A)   Göktürkler C)   Hazarlar E)   Türgişler
17.İslamiyet'ten önce Türk devletleri arasında yer alan Türkistan bölgesinde yaşarken Göktürklerin Çin egemenliğine girmesiyle bağımsız olan ve Müslümanların Orta Asya'ya hakim olmasına engel olan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
B) Türgişler D) Oğuzlar
A)   Avarlar C)   Karluklar E)   Sibirler

-TARÝH-

57



18.İslamiyet öncesi Türk devletlerinden hangisi askeri ve siyasi başarılarından çok kültürel alandaki başarıları ile tanınmışlardır?
B) Türgişler D) Avarlar
A)   Göktürkler C)   Uygurlar E)    Bulgarlar

23.İslamiyet öncesi Türk Devletlerinin kısa sürede yıkılmasında aşağıdakilerden hangisi daha etkili olmuştur?
A)   Çin'in baskıları
B)   Kardeşler arasındaki mücadeleler
C)   Askeri teşkilatın zayıf olması
D)   Diğer devletterle olan mücadeleler
E)   Ekonominin güçsüz olması



19. Aşağıdaİslamiyet öncesi Türk devletlerine ait devlet ve destan eşleştirmesi yapılmıştır. 6u eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A)   Göktürkler - Ergenekon Destanı
B)   Uygurlar - Manas Destanı
C)   Ãskitler-Şu Destanı
D)   Hunlar - Oğuz Kağan Destanı
E)   Sakalar - Alp Er Tunga Destanı
20.İslamiyet öncesi Türk devletlerinde ilk devlet ve ordu örgütü, aşağıdaki hükümdarlardan hangisi tarafından kurulmuştur?

24. Aşağıdakilerden hangisi Çinlilerin entrikaları, bağımsızlığın önemi, Tiirk Devletleri'nin parçalanmasında etkili olan faktörler ve geleceğe yönelik öğütleri konu alan ve Göktürkler dönemine ait olan eserdir?
A)   Manas Destanı
B)   Kutadgu Bilig
C)   Orhun Yazıtları
D)   Karabalgasun Yazıtları
E)   Yenisey Yazıtları



B) MeteHan D) Kutluk
A) Teoman C) Balamir E)   Bilge Kağan
21.İslamiyet öncesi Türk devletleri ile Çin arasında yaşanan mücadelelerin temelinde yatan sebep aşağıdaki alanlardan hangisidir?

A)   Din   B)   Ekonomik
C)   Kültürel   D)   Hukuki
E)   Ãdari      
22.
Ýslamiyet öncesi Türk Devletlerinde hükümdarlar devleti yönetmenin kutsal bir görev olduğuna ve bu görevi gök tanrı tarafından kendilerine verildiğinde inanırlardı. Buna rağmen hükümdarların yetkileri sınırsız değildi.
Aşağıdakilerden hangisinin hükümdarın yetkilerini kısıtlayan en önemli unsur olduğu söylenebilir?
B)Kut E)Boy
C)ÝI
A) Ordu D) Töre

o tr
UJ
w w a.
Q

25. Aşağıdaki terimlerden hangisiİslamiyet öncesi Türk Devletleri ile ilgili bir terim değildir?
A)   Kağan
B)   Cizye
C)   Kurultay
D)   Şaman
E)   Töre
ÇÖZÜMLER
1.   Türkler göçebe bir hayat tarzını benimsemişlerdir.
Büyük hayvan sürülerinin peşinde yaylak ve kışlaklar
arasında göçebe bir hayat sürüyorlardı bu yüzden
mimari  gelişmemiştir.  Türkler,  ilk kez  Uygurlar'la
birlikte yerleşik hayata geçmeye başlamışlardır. Bu
yüzden Uygurlar'da mimari gelişmiştir.
(Cevap E)
2.   Soru kökünde verilen bilgiler Orhun Kitabeleri'nin
özellikleri   arasındadır.   Orhun   Kitabesi   Göktürk
alfabesi ile yazılmıştır. Türk Dili ve edebiyatının ilk
önemli yazılı metinleridir. Kitabeler aynı zamanda
Ýslamiyet   öncesi   Türk   tarihinin   önemli   Türkçe
belgeleridir. Vezir Tonyokuk (727), Kül Tigin (732) ve
Bilge Kağan (735) adına dikilen kitabelerin son ikisi
Yolluğ Tigin tarafından yazılmıştır.
(Cevap B)

58-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGÝSÝ-



3.   Ãslamiyet'ten önce kurulan  Türk devletlerinde din
adamları ayrı bir sınıf olmayıp bunlara Şaman, Kam,
Baskı adiarı verilirdi.
Toy -> Siyasi, ekonomik, kültürel işlerin görüşülüp karara bağlandığı meclistir. Toygun -» Toy ve Kurultaya katılma hakkına sahip olanlara verilen addır.
(Cevap D)
4.   Verilen destanlardan Ergenekon Destanı Göktürklere
aittir.
Manas Destanı -> Kırgızlar'a Türeyiş ve Göç Destanı -> Uygurlar'a Oğuz Kağan Destanı -> Hunlar'a aittir.
(Cevap C)
5.   Verilen bilgilerden I ve II Uygurların yerleşik hayata
geçtiklerine kanıt olarak gösterilebilir.
(Cevap D)
6.   Ãslamiyet'ten  önceki  Türk  toplumlarında  öldükten
sonra dirilme inancının olmasmdan dolayı ölüleri
günlük   hayatta   kullandıkları   eşyalarıyla   birlikte
gömerlerdi.
(CevapE)
7.   Verilen   gelişmeler   Kavimler   Göçü'nün   sonuçları
arasındayeralır.
Kavimler Göçü: Büyük Hun Devleti'nin dağılmasından sonra batıya yönelen Türkler IV. yüzyılda Hazar Deniz'i ile Aral Gölü arasındaki bölgede yaşamışlar M.S. 375 tarihinde Volga nehrini geçerek bir göç hareketi başlatmışlardır. Hunlar'ın önünde duramayan German Kavimleri batıya doğru göç etmişlerdir. Hunlar'ın neden olduğu bu harekete Kavimler Göçü adı verilir. Kavimler göçünün sonuçları;
-   Roma  İmparatorluğu   Doğu   ve   Batı   Roma
Ýmparatorlukları olarak ikiye ayrıldı.
-   Avrupa'da feodalite rejiminin oluşmasında etkili
oldu.
-   Kilise, papalık ve skolastik düşünce güç kazandı.
-   Kavimler  Göçü   ilk  Çağın  sonu,   Orta  Çağın
başlangıcı kabul edilir,
(Cevap C)
8.   Türkler göçebe hayatı yaşadıkları için sanat eserleri,
deri, ahşap, metal işçiliğine dayalı taşınabilir eserlerdir. Uygurlar Dönemi'nde büyük çapta yerleşik hayata geçildiği için bunun sonucu olarak mabetler, saraylar, mimari ve süslemecilik göze çarpar.
(Cevap C)

9.   Asya   Hun   Devleti,   Türkier'i   bir   bayrak   altında
toplayarak   Orta   Asya'da   Türk   birliğini   ilk   kez
sağlamıştır.
(Cevap C)
10.   Türk devletlerinde ülke toprakiarı hükümdar ailesinın
ortak malı olarak kabul edilirdi. Bundan dolayı,
-   Kağan ölünce çocukları bu geleneğe uyarak devlet
topraklarını     bölüşme     uğruna    taht    kavgaları
yaşanmıştır,
-   iç mücadeleler Türk devletinin zayıflamasına ve dış
müdahalelere ortam hazırlamıştır. Türk devletleri kısa
sürede yıkılmıştır.
(Cevap E)
11.   E   seçeneği   doğrudur.   Uygurlar   XIII.   yüzyılda
Moğolların egemenliğini kabul etmişlerdir. Bundan
sonra Moğollar Uygur Türklerini önemli görevlere
getirmişlerdir.   Uygur   yazısı   moğollarında   yazısı
olmuştur. Uygurlar diğer Türk toplulukları ile birlikte
Moğolların Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
Diğer seçeneklere baktığımızda,
A -> Uygurlar Orta Asya'da kurulmuştur. Başkentleri
Karabalgasundur.
B -> Türklerde ilk düzenli orduyu Asya Hun Devleti
döneminde Mete kurmuştur. Mete'nin bulduğu onlu
sistern    günümüz    modern    orduiarının    temeüni
oluşturmuşlardır.
C -> Uygurları Kırgızlar yıkmıştır.
D -» Orhun Kitabeleri Göktürkler dönemine aittir.
(Cevap E)
12.   Verilen bilgilerden III ve IV doğrudur. Uygurların en
önemli özelliği yerleşik hayatı benimseyen ilk Türk
topluluğu olmalarıdır. Bu nedenle tarım, sanat ve
ticarette ilerlemişlerdir.
(Cevap C)
13.   Ãslamiyet öncesi Türk toplumlarında hükümdarlara
devleti  yönetme  yetkisinin  Gök  Tanrı  tarafından
verildiğine inanılırdı. Bu yetkiye "kut" denirdı. Bu
yüzden kanında kut olan herkesin devlet yönetiminde
hak sahibi olduğuna inanılırdı.
(Cevap B)
14.   Siyasi örgütlenmenin en üst kademesini oluşturan
devlet   islamiyet   öncesi   Türk   devletlerinde   "N"
kelimesl ile belirtilmiştir. Seçeneklerde verilen diğer
terimleri de incelediğimizde;
Boy -^ Aile ve soyların bir araya gelmesiyle oluşur.
Bodun -» Boylar birliğine verilen addır.
Toy -> Devlette siyasi, askeri ve ekonomik kararların
alındığı meclise verilen addır.
Oğuş -» Aile anlamına gelmektedir.
(Cevap D)

-TARIH-

59



15.   Verilen    devletlerden    Kırgızlar    Avrupa'ya    göç
etmemiştir. IV - IX yüzyıllarda Yenisey bölgesinde
yaşayan Kırgızlar Göktürkler ve Uygurların idaresi
altında kaldılar. Uygur Devletini yıktılar ve Ötügen
bölgesinde kendi devletlerini kurdular.
Kıpçaklar: V - VII yüzyıllarda Asya'nın doğusunda yaşayan Kıpçaklar X. yüzyıl sonlarında Karahıtaylılar tarafından batıya göç ettirildiler. Doğu Avrupa'ya gelip Rus prenslikleriyle mücadele ettiler. Avarlar: IV. yüzyılda Orta Asya'da bir devlet kurdular. Bu devlet Göktürkler tarafından yıkılınca Bizans'la mücadele ettiler. Daha sonra Romanya ve Macaristan'a yerleşip Orta Avrupa'da güçlü bir imparatorluk kurdular.
Oğuzlar: X. ve XI. yüzyıllarda Hazar Denizi'nin doğusundan Seyhun Nehri'ne kadar uzanan bölgede yaşayan Oğuzlar Kıpçaklar, Hazarlar ve Karluklarla yaptıkları mücadeleyi kaybedince, bir kısmı Karadeniz'in kuzeyinden batıya gittiler. Oğur adını alan bu grup XI. yüzyılda Tuna Nehri'ni geçip Balkanlara ulaştı.
Hunlar:  Asya  Hun   Devleti'nin   parçalanmasından
sonra başsız kalan Hun topluluklarının bir kısmı IV.
yüzyılda   Hazar   Denizi   ile  Aral   görü   arasındaki
toprakları ele geçirdiler. Batıya doğru yürüyüşlerini "m
sürdürüp Volga nehrini geçtiler. Hunlar kısa zamanda §
idil (Volga) nehri ile Tuna nehri arasındaki topraklara o
sahip oldular. V. yüzyıl başlarında hakimiyet alanları g>
Macar ovasına kadar ulaştı.   ^
(Cevap D). j
16.   Ãslam dünyasına en yakın Türkler Karluklardı. 751 S
Talas   savaşında   Çinlilere   karşı,    Müslümanları
desteklemişler ve bundan sonraİslamiyet ilk defa
Karluklular arasında yayılmıştır. Orta Asya'da ilk Türk
Ýslam devleti olan Karahanlıların kurulmasında bu
Türk boyu, önemli rol oynamıştır.
(Cevap B)
17.   Soruda verilen bilgilere baktığımızda bu devletin
Türgişler   olduğunu   görürüz.   Türgişler   Emeviler
döneminde   Maveraünnehirde   fetihlerde   bulunan
Ýslâm ordularının karşılarına dikilerek Orta Asya'nın
Araplaşmasını önlediler.
(Cevap B)
18. Uygurlar şehirler kurarak yerleşik hayata geçmişler ve sanat, ticaret ve tarımla uğraşmışlardır. Uygurlar din değiştirerek savaşçılık özelliklerini kaybetmişlerdir.İslamiyet öncesi Türk devletleri arasında kültürel alanda başarıları ile tanınan devlettir.
(Cevap C)

19.   Verilen seçenekler incelendiğinde  B seçeneğinın
yanlış   olduğu   görülür.   Manas   Destanı   Uygurlar
dönemine ait değil Kırgızlar dönemine aittir.
(Cevap B)
20.   Mete Devri'nde, Türkler ilk defa bir bayrak altında
toplanmıştır. ilk Türk devlet teşkilâtlanması ve askeri
teşkilatlanma   Mete   Han   tarafındarı   yapılmıştır.
Mate'nin  askeri  alanda  meydana  getirdiği  "On'lu
Sistem"    teşkilatı.    daha    sonra    kurulan    Türk
devletlerince örnek alınmıştır.
(Cevap B)
21.   Orta Asya Türk devletleriyle Çin arasında yaşanan
mücadelenin   temeli    ipek   Yoluna   sahip   olma
mücadelesidir.İpek Yoiu, Çin'den istanbul'a kadar
uzanan çok önemli bir ticaret yoiudur.İpek Yolu'nun
ticari   amaçlı    olduğu   düşünülürse   mücadelenin
ekonomik olduğu anlaşılır.
(Cevap B)
22.   Ãslamiyet öncesi  Türk  Devletieri'nde  hükümdarın
yetkileri sınırsız değildi. Töre denilen ortak idari ve
hukuki düzene göre devlet yönetilirdi.
(Cevap D)
23.   Ãslamiyet öncesi Türk devletlerinde devlet toprakları
hükümdar ailesinin ortak malı olarak kabul edilirdi.
Kağan ölünce çocukları bu geleneğe uyarak devlet
topraklarının paylaşımı için taht kavgasına başlar ve
böylece devlet kısa sürede yıkılırdı.
(Cevap B)
24.   Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk adlarına dikilen
Orhun Yazıtları'nda; Türklerin devlet anlayışı, devlet
görevlilerinin  sorumlulukları  ve vatan sevgisı gibi
konulara  değinilmiştir.   Ayrıca  yazıtlarda  Çinlilerin
entrikaları,   bağımsızlığın   önemi,   Türk   devletinin
parçalanmasında etkili olan faktörler ve geleceğe
yönelik öğütler yer almaktadır.
(Cevap C)
25.   Verilen seçeneklerden B seçeneğiİslamiyet öncesi
Türklerde kullanılan bir terim değildir.
Cizye   -»   Müslüman   olmayan   halktan   askerlik
yapmamalarından dolayı alınan vergidir.
Kağan   ->  İslamiyet   öncesi   Türk   devletlerinde
hükümdarlara verilen unvan
Kurultay  -» İslamiyet öncesi Türk devletlerinde
yönetimle ilgili olarak askeri, siyasi, iktisadi ve kültürei
sorunların görüşülüp karara bağlandığı meclis.
Şaman —» Sihir ilmini bilenlere verilen ad.
Töre -» Türklerin âdet, gelenek ve görenaklerinden
oluşan yazısız hukukuna verilen ad.         (Cevap

[PeRi]

sağolun