Duraklama Döneminde Osmanlı-Avusturya Savaşı ve İlişkileri

Duraklama Döneminde Osmanlı-Avusturya Savaşı ve İlişkileri

OSMANLI-AVUSTURYA-SAVAŞLARI(1593–1606)

Osmanlı Avusturya ilişkileri Kanuni döneminde başlamıştır. Osmanlı devleti 1533 İstanbul antlaşması ile Avusturya ya üstünlüğünü kabul ettirmiştir.

Avusturya’nın en önemli 2 amacı vardır:

1-Osmanlının siyasi üstünlüğünü sona erdirmek

III. Mehmet 1596 HAÇOVA MEYDAN SAVAŞI’nı kazanmış 1606 yılına kadar savaşlar devam etmiş ancak Osmanlı devleti içinde Celali İsyanıyla doğuda ise İran saldırılarıyla uğraşmak zorunda olduğu için “1606 ZİTVATORUK ANTLAŞMASI”nı yaparak savaşa son vermiştir. Bu anlaşma ile

a) Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı devletine bırakıldı.

b) Avusturya’nın her yıl ödediği vergi kaldırılmıştır.

c) Osmanlı padişahı ile Avusturya imparatoru protokol bakımından denk sayılacak.

YORUM 1: Osmanlı devleti ZİTVATORUK ANTLAŞMASI ile Avusturya karşısında üstünlüğünü ve yaptırım gücünü kaybetmiştir.

YORUM 2: Osmanlı devleti orta Avrupa’daki siyasi üstünlüğü sona ermiş Avrupa devletleriyle hukuksal alanda eşitlik dönemi başlamıştır.

SONUÇ: 1606’da ZİTVATOROK ANTLAŞMASIYLA bu amacına ulaşmıştır. Böylece Avusturya Arşidükü ile Osmanlı Padişahı denk (eşit) hale gelmiştir.

2- Orta Avrupa’ya egemen olmak ve balkanlara inmek

SONUÇ: Bu nedenle Osmanlı – Avusturya ilişkileri sürekli olumsuzdur.

1622–1664 OSMANLI-AVUSTURYA SAVAŞLARI: Bu savaşlar SADRAZAM FAZIL MEHMET PAŞA’NIN UYVAR KALESİ’ni almasından sonra Avusturya barış istedi. VASVAR ANTLAŞMASI (1664) imzalandı.

YORUM: Duraklama devrinde Osmanlı Devleti Avusturya karşısında toprak ve tazminat aldığı son antlaşmadır.

II. VİYANA KUŞATMASI

Sebebi:

1- Osmanlı devleti yeniden Avrupa’ya üstünlük kurmak ve Orta Avrupa egemenliğini perçinlemek istemesi

2- Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın Viyana’yı alarak Osmanlıyı eski ihtişamına kavuşturmak istemesi

3- Avusturya’nın Macaristan da siyasi etkinliğini artırmak istemesi ve Macarların lideri Tökeli İmre’nin Osmanlı devletinden yardım istemesi

Osmanlı Devleti 2. Viyana kuşatmasını yapmış ve büyük bir bozguna uğramıştır.

OSMLI DEVLETİNİN VİYANA KUŞATMASINDA BAŞARISIZ OLMASININ NEDENLERİ:

1- Avrupa devletlerinin Avusturya’ya yardıma gelmesi leh ordusunun Tuna’yı geçerek Osmanlı ordusunu arkadan vurmasını engelleyememesi

2- Merzifonlu Kara Mustafa Paşanın askeri strateji ve taktik konularında hatalar yapması

3- Şehrin savunmaya elverişli koşullara sahip olması.

Sonuçları:

1- Osmanlı ordusu büyük bir bozguna uğradı

2- Sadrazam Merzifonlu kara Mustafa paşa Belgrat’ta idam edildi.

3- Osmanlı Devletine karşı Avrupa’da AVUSTURYA LEHİSTAN VENEDİK MALTA VE RUSYA’DAN oluşan Haçlı KUTSAL İTTİFAK oluştu.16 yıl boyunca bu devletlerle savaşmış ve yenilmiştir. Bu yenilginin sonucunda 1699 da “KARLOFÇA ANTLAŞMASI” imzalanmıştır.(İngiltere ve Hollanda’nın aracılık yapması)

YORUM: Osmanlı devletinin bu savaşlarda başarısız olmasında;

¨ Çok geniş bir alanda savaşması

¨ Avrupa devletlerinin birlikte hareket etmesi

¨ Padişah değişiklikleri nedeniyle yönetimde istikrarın sağlanamaması etkili olmuştur.

NOT: 2.Mustafa Osmanlı ordularının başında sefere çıkan son padişahtır.

KARLOFÇA ANTLAŞMASI  (1699)

1- Banat ve Temeşvar hariç Macaristan Avusturya ya bırakıldı.

2- Dalmaçya kıyıları ve Mora yarımadası Venediklilere bırakılmıştır.

3- Podolya ve Ukrayna Lehistan’a bırakıldı.

4- Antlaşma 25 yıl sürecek ve Avusturya’nın garantisi altında olacaktır.

UYARI: Kutsal ittifakta olmasına rağmen MALTA Karlofça antlaşmasında yoktur.

İSTANBUL ANTLAŞMASI (1700)

Karlofça antlaşmasının devamı niteliğindedir. Osmanlı -Rusya arasında imzalanmıştır. Bu antlaşma ile

1- Azak kalesi Rusya’ya bırakıldı.

2- Rusya İstanbul’da sürekli elçi bulundurabilecek

3- Ruslar Kudüs’ü serbestçe ziyaret edebilecekti.

Yorum: Rusların Karadeniz’e iniş ve Karadeniz sorunun başlangıcı İstanbul antlaşmasıdır.

KARLOFÇA VE İSTANBUL ANTLAŞMASININ SONUÇLARI

1- Osmanlı devleti ilk kez büyük toprak kaybına uğramıştır.

2- Karlofça antlaşması Osmanlı devletinin topraklarının paylaşıldığı ilk uluslararası antlaşmadır.

3- Osmanlı devletinin Orta Avrupa’daki egemenliği sona ermiştir.

4- Osmanlı devleti GERİLEME DÖNEMİ ne girmiştir.

5- AZAK KALESİ’ni alan Rusya, Karadeniz’e inme fırsatı buldu.(1700 İstanbul antlaşmasıyla)

6- 1683 VİYAN BOZGUNU ve KARLOFÇA ANTLAŞMASIYLA Avrupa Devletleri saldırıya Osmanlı taarruzdan savunmaya ve geri çekilmeye başlamıştır. Bu geri çekilme 1921 SAKARYA SAVAŞI’na kadar devam etmiştir.

YORUM: Osmanlı devleti Karlofça ve İstanbul antlaşmasıyla kaybettiği yerleri geri almak için 18.yy da Avusturya Rusya ve Venedik’le savaşmıştır. Kaybettiği toprakları geri alamadığı gibi yeni yerler elden çıkmıştır.

GENEL YORUM: Osmanlı devletinin Avusturya ve İran ile yaptığı savaşların uzaması halkın devlete olan güvenini çok sarsmıştır. Çünkü buradaki başarısızlıklar askerin (yeniçerilerin)ne denli bozulma yaşadığını göstermektedir. Üstelik Devlet askere söz geçiremediği gibi askerin isteğine göre hareket etmektedir.(devlet ocak içindir anlayışı)